clickertraining oefening voerbeloning

Oefening ontleed

Een clickertraining oefening kan best snel gaan, vind je ook niet?

Jij wijst naar de pion, het paard target die en jij klikt en beloont. Je paard neemt een moment om zijn beloning op te eten en hoppa! weer verder. Voor je het weet, heeft je paard iets geleerd. Maar is de oefening wel geworden zoals jij wilt?

In dit artikel lees je meer over welke vragen je jezelf kunt stellen zodat je goed voorbereid de training in gaat!

clickertraining oefening voerbeloningWat is een lus?

Wijssignaal, neustarget, klikken, beloning aanreiken. Signaal – target – klik – beloon. Signaal – target – klik – beloon. Deze opeenvolging noemen we binnen de clickertraining een lus.

Dit riedeltje kan zo wel tientallen keren plaatsvinden binnen een paar minuten! Zeker bij een korte oefening zoals het in stilstand aanraken van een pion. Heel handig, want door die snelle herhaling kan een paard bij het aanleren van de oefening vlot verbanden gaan leggen over wat de bedoeling is.

trainer grondwerk reflectieWaarom een oefening analyseren?

Dit aanleerproces kan iets zijn wat redelijk vanzelf plaatsvind. Dan zitten jij en je paard heerlijk in de clickerflow.

Maar soms kan het fijn zijn om wat meer na te denken over de verschillende stukjes waar een oefening uit bestaat. Wanneer je paard ineens niet gemotiveerd lijkt om verder te leren. Of wanneer hij standvastig eerst jouw hand aanraakt en dan pas de pion. Dus eigenlijk elke keer wanneer je merkt dat er ruis op de lijn zit.

Dit is waar het onder de loep nemen van je lus van pas komt! Door de oefening op te breken in de stukken signaal – oefening – beloning kun je vaak al een stuk beter zien wat je kunt veranderen. Zo kunnen jullie weer vooruitgang boeken!

In de rest van dit artikel zal ik de onderdelen van een oefening uitgebreider bespreken. Deze kun je kortweg onthouden als ABC. A is de aanleiding voor de oefening, jouw signaal aan je paard dat hij de oefening mag gaan uitvoeren. B staat voor de uitvoering van de oefening, het gedrag (behaviour in het Engels) van je paard. C staat tenslotte voor consequentie, het gevolg als je paard de oefening uitvoert, bijvoorbeeld een voerbeloning ontvangen.

commando aan je paard gevenHet begin van een oefening – de A van aanleiding

Antecedenten zijn alle informatie die maakt dat jouw paard besluit om de oefening uit te voeren. Dus bijvoorbeeld jouw signaal voor de oefening, maar ook de plaats van de pion die je vraagt om te targetten.

 

lus aanwijzing aanleiding

Checklist voor succesvolle aanwijzingen

✔ Je wijst naar de pion en je paard heeft geleerd dat dat bij de oefening ‘raak de pion aan met je neus hoort’. Je paard raakt de pion aan.
× Je wijst met je linkerarm naar de pion, maar vraagt dit normaal met je rechterarm. Je paard aarzelt om de pion aan te raken.
× De pion staat normaal in het midden van de bak, maar nu heb je deze in de hoek met de meeste bakkabouters gezet. Je paard ziet jou wel wijzen, maar besluit dat het veiliger is om de andere kant op naar grasjes te gaan zoeken.

Zie je hoeveel invloed jij hebt om je paard een vraag succesvol te laten beantwoorden? Als jij helder hebt:
1. Welke vraag (signaal) bij welke oefening hoort
2. Of een nieuwe context waarin je de vraag stelt duidelijk genoeg is voor je paard..

..kun je een vraag zo geleidelijk moeilijker maken, dat jullie oefening zich succesvol opbouwt!

oefening grondwerk uitbouwen De daadwerkelijke oefening – de B van behaviour

Heb jij precies helder wat je van je paard wil? We denken vaak van wel, maar als ons paard dan net iets afwijkends vertoont, wat doen we dan?

paard voerbeloning oefening

To click or not to click, that’s the question. Maar in een fractie is de oefening ook weer voorbij. En kom je er achter dat:

× Je toch liever niet had beloond voor het bijten in de pion. Maar je paard daar momenteel wel een stuk enthousiaster over begint te worden dan rustig aan raken met zijn neus.
× Je niet weet wat je volgende oefenstap moet worden. Terwijl je paard eigenlijk al een level op je voorloopt.

Bereid je voor op de training

Neem voor je de training start even een moment – zonder je paard – om te bedenken waar je heen wilt. Wat is het doel van de oefening? Wil je uiteindelijk dat je paard langer vastgekleefd blijft staan aan de pion, zodat je die als mobiele poetsplaats kunt gebruiken? Of moet hij na het aanraken zijn weg weer kunnen vervolgen naar de volgende pion?

Ik heb dit zelf door schade en schande moeten leren. Toen ik net begon met clickertrainen, vond ik het een leuk idee om Swa te leren een oranje pion te targetten. Pas veel later bedacht ik dat hij niet zomaar naar de pion moest lopen wanneer hij die in het vizier kreeg, maar dat de oefening was om bij mij te blijven wachten, tot ik hem toestemming gaf richting de pion te gaan. Nog steeds loopt hij wel eens zomaar door als hij zijn pionnetje in het zicht krijgt!

Wat doe ik op dat moment? Ik lach er om, ik heb dit in het verleden zelf beloond. Maar als ik klaar ben met mijn training, probeer ik te bedenken hoe ik dit de volgende keer handiger aan kan pakken.

belonen paard motivatieDe afsluiting van de oefening – de C van consequentie

Voer, het is belangrijk voor ons paard en daarom hebben we het graag op zak tijdens onze training! Zelf focussen we het liefst op de oefening die we vragen. Maar zonder (aangenaam) gevolg van een oefening, is er helemaal geen oefening!

Ik bekijk het graag wat plat wat dit betreft. Voor mij geen dominantie theorieën of ‘hij heeft er even geen zin in’ als verklaring. Nee, een paard herhaalt een oefening, als hij weet dat dit hem iets oplevert.

klikken en belonen

✔ Gaat je paard de pion steeds vaker aanraken? Dan is jouw voerbeloning fijn genoeg voor hem om deze oefening vaker te willen!
× Haakt je paard af? Helaas pindakaas, er is iets dat de kracht van jouw beloning heeft overpowered! Dit kan bijvoorbeeld de bladblazer van de buurman zijn waar hij uit angst naar staat te snurken. Maar ook het lekkere gras langs de bakrand of de instinctieve neiging van je paard om contact te willen houden met zijn achtergebleven maatjes kunnen een rol spelen.

Gaat er een nieuwe wereld open voor je als je paardentraining op deze manier bekijkt?

Wil je graag werken met voerbeloning, maar wel direct goed starten? Boek dan eens een kennismakingsles! Hierin help ik je de eerste basis te leggen en denk ik met je mee wat voor jullie fijne vervolgoefeningen zijn.

Meer informatie over les clickertraining

je paard trainen bij angst

De kracht van generaliseren

je paard trainen bij angstPaardetende zadeldekjes, sissende vliegenspray of fanatiek wapperende vlaggetjes.. er is vaak wel iets waar je paard bang van is. Je kunt je paard in de training helpen om deze dingen minder spannend te gaan vinden. Maar als je met één specifiek object oefent, zoals dat zadeldekje, betekend dat niet altijd dat je paard heeft geleerd dat alle objecten rondom zijn rug oké zijn.

Daarom maak ik bij het trainen rondom angst graag goed gebruik van het principe van generalisatie! Generalisatie is een term uit de leertheorie. Je kunt je paard leren om niet meer bang te zijn voor één specifiek object, zoals een zeil. Maar wat je eigenlijk wilt, is dat je paard hiervan leert dat hij ontspannen over allerlei oppervlaktes kan lopen. Dus ook over een stalmat, rooster of betonnen plaat. Gelukkig hoef je daarvoor niet eindeloos te oefenen met alle verschillende ondergronden die je paard ooit tegen zal komen in zijn leven. Want na een x aantal verschillende situaties zal je paard steeds meer gaan generaliseren en uiteindelijk leren dat iedere ondergrond bewandeld kan worden. Generaliseren houdt dus in dat je paard gaat veralgemeniseren dat een bepaalde prikkel in allerlei situaties hetzelfde betekend.

Dit betekend dat je paard zal leren dat niet alleen dat ene object niet meer spannend is, maar ook allerlei andere dingen. Ik wil dus bij flinke angst niet alleen dat een paard relaxed is rondom het zadeldekje, maar ook wanneer ik iets anders richting zijn rug breng. Of dat nu een fles is, een deken of een matje..

Je zult nooit je paard gaan opzadelen met een fles, maar door een hele rij aan verschillende objecten richting zijn rug te gaan brengen, zal hij wel meer in het algemeen leren dat iets richting zijn rug brengen oké is! Mijn creativiteit gaat hier helemaal van aan. Zo kun je mij bij een les inent-training zien lopen met een speelgoed harkje, een stukje pool noodle, een potlood en borstel.. allemaal om onderzoek door de dierenarts minder vreemd te maken!

Loop je er tegenaan dat je paard iets ontzettend eng vind? Hebben jullie al wat vooruitgang geboekt, maar wil je graag meer inzicht hoe je je paard kunt helpen dapperder te worden? Ik kom je graag helpen!

Lees meer over de lessen Terug naar artikelen

Hoe reageer je op ongevraagd aangeboden oefeningen?

paard voetje gevenWe herkennen het allemaal wel, paarden en pony’s die zo enthousiast zijn rondom het werken met voerbeloningen en allerlei gedrag aanbieden. Soms schattig, zoals flemen, maar wat als het om ongevraagd steigeren gaat? Dan is het ineens niet zo leuk meer.

Van een volger kreeg ik een mooi voorbeeld. Haar paard blijft maar voetjes geven als zij juist om een carrot stretch wil vragen. Ook als ze het voetjes geven negeert door weg te draaien, ‘nee’ zegt en pas weer terug draait als haar paard gestopt is met voetjes geven. De stretches gaan dan één of twee keer goed, maar vervolgens begint het gedrag weer van voor af aan. Hoe ga je hier mee om?

Laten we eens diep de leertheorie induiken!

Allereerst, haal even diep adem. Er is gelukkig geen reden om geïrriteerd te zijn, zie het gedrag van je paard als een aanwijzing dat je iets kunt veranderen voor een nog betere communicatie. Je paard doet gewoon iets waarvan het denkt dat het een beloning oplevert. Geef jezelf een compliment dat je opmerkt dat je iets wilt verbeteren in de training.

Blijkbaar is er ondanks het negeren toch iets aan het voetjes geven wat je paard als leuk ervaart. Bijna altijd komt dit omdat je trainingslus niet vloeiend genoeg is.

Wat is een trainingslus? Een lus bestaat uit de stappen die zich herhalen binnen één oefening. Dit zijn het signaal (commando) voor de oefening, het gedrag (de oefening), het beloningssignaal en de beloning. In het voorbeeld van de carrot stretches zou dit kunnen zijn: het zien van de targetstick naast de schouder – inbuigen van de hals – beloningssignaal – stukje wortel als beloning.

Ergens tijdens het aanleren van de carrot stretch is er een ander gedrag bijgekomen, het paard buigt niet alleen meer de hals in, maar geeft ook een voetje. Dit zal niet met een bedelend voetje zijn begonnen dat enkele seconden de lucht in gaat, maar waarschijnlijk heeft het paard toevallig zijn voet een keer in de lucht getild tijdens het doen van de carrot stretch. Is er op zo’n moment beloont, dan kunnen onze slimme paarden gaan denken dat het niet om het inbuigen maar om het voetje gaat!

Hoe los je dit weer op?
timing clickertraining paard
Snel kunnen reageren is belangrijk. Toon je paard duidelijk welke oefening hij moet doen, al vóór hij zelf een andere oefening heeft kunnen verzinnen.

Kijk naar op welk moment de oefening nog wel goed gaat en bouw het vanuit daar weer op. Zorg dat je je paard voor bent, zodat je kunt belonen vóór hij is begonnen met het geven van het voetje. Ook als dit betekend dat je paard op het begin maar twee centimeter inbuigt voordat je klikt. Lukt het eenmaal om een klein stukje van de oefening te krijgen zonder een voetje in de lucht, dan ervaart je paard dat dit is wat de meeste beloning oplevert en zul je de oefening al snel weer kunnen uitbouwen.

Gaat het toch nog af en toe mis? Knip de oefening in nog kleinere stukjes op. Soms zul je daarbij zelfs helemaal terug moeten gaan naar het belonen voor beleefd wachten. Zo voorkom je dat je toch nog beloont voor een stretch inclusief voetje en ervaart je paard toch dat het goed te doen is om een beloning te krijgen. Dit vraagt om best wel wat snelheid en skills van jezelf, maar je zult er veel van leren! Vind je het fijn dat ik met je meekijk om te zien waar het probleem precies zit? Ik help jullie graag op weg in een les. Indien gewenst kan ik daarbij ook je paard voor jou trainen zodat je daarna met een schone lei verder kunt.

Lees meer over de mogelijkheden voor les

curly horse clickertraining achterwaarts basisoefening

Natural Horsemanship en clickertraining combineren, kan dat?

We maken allemaal een reis met ons paard. Die voert je langs veel verschillende visies. Regelmatig geef ik les aan mensen die traditioneel begonnen zijn en later volgens Natural Horsemanship (NH) met hun paard zijn gaan werken. In hun reis zijn ze als volgende onderdeel clickertraining tegengekomen en willen daarmee aan de slag.

Wat is precies het verschil tussen beiden? Bij NH krijg je gedrag van je paard door de druk op het juiste moment te laten wegvallen (negatieve bekrachtiging), terwijl je bij het werken met clickertraining iets leuks wilt toevoegen om gedrag te krijgen (positieve bekrachtiging).

Dat is waar bij mij meteen de belangrijkste overweging zit als het om de vraag gaat of NH en clickertraining te combineren zijn. Want wat is de motivatie van mijn paard om met mij mee te werken? Omdat hij graag van iets vervelends af wil (een zwiepend touw, druk vanuit je lichaam) of zijn best wil doen om iets interessants te krijgen (een hooibrokje, even kriebelen).

Clickertraining of natural horsemanship
Swa is enthousiast om samen met mij te trainen omdat hij weet dat het hem iets leuks oplevert. Daar wordt ik zelf ook blij van!

Zelf zat ik jaren geleden met deze vraag. Hoe wilde ik met mijn pony Swa omgaan? Ik kwam er achter dat ik plezier heb in het omgaan met paarden als zij dat ook zo ervaren. Werkte ik met druk, dan was Swa erg braaf. Maar hij stond ook wel erg mak af te wachten als er even niets hoefde. Door te belonen met iets aangenaams, raakte hij enthousiast en begon hij zelf te vragen of we nog aan de slag zouden gaan!

Daarom is mijn eerste reactie op de vraag of NH en clickertraining te combineren zijn: ‘Waarom zou je dit willen combineren?’ Ik wil zelf niet met twee verschillende motivaties voor mijn paard door elkaar werken. Het wordt anders onduidelijk voor je paard of het een beloning kan verwachten of dat er toch druk in het spel is. Dat maakt je beloningssignaal en een koekje meteen een stuk minder waard.

Uiteindelijk is er altijd één reden waarom je paard meewerkt: óf voor het koekje, óf voor het wegnemen van de druk. Werkt hij voor het koekje, dan hoef je helemaal geen druk te gebruiken, maar gewoon een herkenbaar signaal zodat je paard weet om welke oefening het gaat. Werkt je paard voor het wegnemen van de druk, dan kan het nog steeds wel leuk zijn om een beloning te krijgen, maar is dit niet de reden waarom je paard een oefening uitvoert en kun je niet van leren op basis van positieve bekrachtiging spreken.

curly horse clickertraining achterwaarts basisoefening
Bessie stapt netjes achterwaarts en krijgt daarvoor een klik en een beloning. Zij kende het achterwaarts gaan al vanuit het wijken voor druk, waardoor het aanleren van achterwaarts stappen met positieve bekrachtiging sneller ging. Wel is het door de andere context (clicker, geen touw en voerbeloningen) duidelijk voor haar dat ik hier geen druk zal geven als zij niet vlot genoeg achterwaarts gaat. Het enige dat dan gebeurd, is dat ze geen beloning krijgt en we het opnieuw proberen. Foto: www.curly-horses.nl

Ben je begonnen met clickertraining maar doe je ook nog Natural Horsemanship en/of ga je nog op traditionele wijze met je paard om? Voel je dan toch niet bezwaard als je niet meteen het roer omgooit naar volledig op basis van positieve bekrachtiging met je paard werken. Zorg er wel voor dat het voor je paard heel duidelijk is wanneer er wel geclickert wordt. Dit kun je het beste doen door één ruimte te bestemmen voor clickertraining en daar altijd zonder druk te werken. Op die manier kun je je rustig stap voor stap verder in het werken met positieve bekrachtiging verdiepen, zonder dat je al het andere overboord moet gooien. Wil je begeleiding bij jullie reis, dan help ik je graag!