Rustig wachten; de basis van het werken met positieve bekrachtiging

In mijn vorige blog heb ik uitgelegd waarom ik voedselweigeren nooit aanleer aan paarden wanneer zij geïntroduceerd worden in het trainen met voerbeloningen. Ik werk liever met de oefening rustig wachten. Vandaag leg ik je uit waarom dit een beter alternatief is!
Trainen van mind én body

Rustig wachten wordt ook wel beleefdheid, SSFF of standing still facing forward genoemd. Dit is van de belangrijkste basis oefeningen bij het clickertrainen. Ik vind het zelfs meer dan een basisoefening, omdat het uiteindelijk een vast ritueel voor je paard gaat worden dat terugkomt bij het starten van iedere oefening. Je legt bij het rustig wachten het paard namelijk uit wat hij moet doen wanneer er even niets gebeurd tijdens het trainen. Je paard leert om rustig te wachten en dat dat voer dan vanzelf wel een keer komt. Hierbij let je ook op zijn lichaamshouding en gemoedstoestand. Je paard staat er dan niet alleen ontspannen bij, maar ís ook echt ontspannen.

Trainen met beloningen betekend plezier voor paard én eigenaar. Maar het is wel belangrijk een goede basis te leggen met het oefenen van rustig wachten.
Set it up for succes

Voedselweigeren is vooral in de aan leerfase erg lastig voor het paard. Het moet dan een mentale beslissing maken om het getoonde voer niet aan te nemen. Vaak is het paard niet in staat die beslissing te maken, omdat het tot dan toe altijd gewend is geweest rechtstreeks op eten af te gaan. Bij rustig wachten wordt er ook gewerkt met voer, maar dit wordt pas getoond wanneer het paard de beloning al verdiend heeft.

Om van rustig wachten een succesvolle oefening te maken die je paard in iedere situatie beheerst, is het heel belangrijk dat je zo begint met trainen dat het paard steeds in staat is om het goede antwoord te geven. De situatie wordt zo opgezet, dat het paard al snapt dat het geen zin heeft om te gaan schooien. Je vergroot bijvoorbeeld de afstand tussen jou en je paard door achter een hek te gaan staan. Je kunt daardoor meteen beginnen met het belonen voor goed gedrag en maakt de situatie pas iets uitdagender wanneer dit goede gedrag een gewoonte is geworden voor je paard.

Samana beheerst deze oefening zo goed, dat hij ook rustig kan blijven wachten tot ik hem ga belonen terwijl er om hem heen van alles gebeurd.
Foto: www.curly-horses.nl
Leren van het verleden

Je paard heeft een goed geheugen en omdat voedsel zo belangrijk voor hem is, zal hij teruggrijpen op de manieren die eerder gewerkt hebben om voer te krijgen. Of dit nu aan jouw jaszak snuffelen is of een beentje mooi in de lucht houden, vanaf nu gelden er andere regels! Er komt alleen een beloning na de klik en de klik komt alleen maar bij het gedrag dat jij graag wilt zien van je paard. Wees je ervan bewust dat jij de situatie in de hand hebt. Als jouw paard gedrag vertoond wat je niet fijn vind, wil je hem daar geen beloning meer voor geven. Het is dus aan jou om hem te leren dat het nieuwe, beleefde gedrag veel sneller tot een beloning leidt.

Succesvol starten met rustig wachten

Het kan even duren voordat je paard deze omslag naar beleefd gedrag maakt, vooral wanneer je hem in het verleden lukraak wat beloningen hebt gegeven zonder duidelijk signaal. Heb dan geduld en hou steeds dezelfde regels aan. Heb er vertrouwen in dat je paard in de toekomst wel de goede keuze zal maken om rustig te gaan staan voor een beloning. Want hij zal doen, waar jij hem voor beloont!

Ben jij bezig met het werken met voedsel beloningen merk je dat je paard soms toch wil gaan bedelen? Of schrikt het je juist af omdat je bang bent dat je paard onbeleefd wordt en gaat schooien? Ik wil je gerust stellen. Het is heel goed mogelijk om zonder enige vorm van bedelgedrag met voedselbeloningen te werken. Wel is het belangrijk je goed te verdiepen in hoe een paard leert en hoe je gedrag af- en aan kunt moedigen. Dit gaat het snelste door een aantal lessen in clickertraining te nemen. Kies bijvoorbeeld een tienrittenkaart voor privéles in clickertraining om vlot op weg geholpen te worden. Meer informatie over hoe ik je kan begeleiden vind je hier.

Waarom ik geen voedsel weigeren aanleer

Als je wilt beginnen met vrijheidsdressuur, is een van de eerste oefeningen die aangeraden worden om te doen vaak het voer weigeren. Hierbij hou je de beloning in een (open) hand voor de neus van je paard en vraag je hem om juist van je hand weg te gaan om een beloning te krijgen. Bij Effectief Trainen maak ik geen gebruik van voedsel weigeren in de basistraining en in deze blog wil ik je uitleggen waarom dat zo is. In de volgende blog zal ik ook behandelen welke oefening je beter als alternatief kunt trainen.

Voedsel weigeren is voor gevorderden
Voedsel weigeren is een oefening die veel zelfbeheersing van je paard vraagt. Als je bent nog helemaal aan het begin van het werken met voedsel als beloning staat, is de manier waarop jouw paard tot nu toe heeft geleerd dat er iets lekkers komt waarschijnlijk door met zijn neus aan jouw zakken te zitten en naar je hand te gaan wanneer daar voer in zichtbaar is. Hoe vaker hem dat in het verleden iets heeft opgeleverd, hoe groter de kans is dat hij dat zal proberen te herhalen tijdens het aanleren van voedsel weigeren. Maar dat is juist wat je niet wilt aanmoedigen!

Als beginnende trainer kan het lastig zijn om om te bepalen hoe je voedsel weigeren goed kunt aanleren. Bij het werken met voedselbeloningen zijn een goede timing en het maken van de juiste stappen erg belangrijk. Maar dit zijn vaardigheden die je gaandeweg moet ontwikkelen, waardoor je beter eerst met andere basisoefeningen kunt beginnen.

Bijten met voedselweigeren is geen respect issue
Een paard is steeds bezig om te kijken welk gedrag hem iets fijns oplevert en wat hij beter niet meer kan herhalen. Je paard heeft waarschijnlijk al jarenlang heeft geleerd dat de snelste manier om iets lekkers te krijgen of er in ieder geval bij in de buurt te komen is door te schooien. Dit gedrag zit dus goed opgeslagen in zijn hersenen.  Het is dus lastig voor hem om na zoveel jaren zo op jouw handen het gefocust te zijn, dat nu ineens niet meer te mogen doen. Dat hij schooit of bijt komt niet doordat hij jou niet respecteert, maar juist door eerdere ervaringen met mensen die hem wel beloond hebben voor ongewenst gedrag.

Vaak leren onze paarden al jong om op onze handen of zakken te focussen omdat dit het lekkers dichterbij brengt. Dit betekend niet dat je paard je niet respecteert, hij doet gewoon wat hem in het verleden het meeste heeft opgeleverd! Let dus op wat je je paard aanleert.
Op de foto Alano en Shanti van www.curly-horses.nl

Voedselweigeren maakt het verleidelijk om straf te geven
De verleiding voor je paard om toch het eten uit je hand te pakken kan best groot zijn ongeacht hoeveel respect hij voor jou heeft. Daarom is de kans groot dat je paard toch fouten maakt in het aanleren van het voedsel weigeren. En hoe reageer je daar dan op? Natuurlijk probeer je met vrijheidsdressuur te belonen voor wat hij goed doet, maar het wordt wel erg lastig om niet op knabbelen of bijten aan je hand in te gaan. De verleiding is dan groot om je paard te straffen of zijn bedelgedrag te ontmoedigen door druk uit te oefenen.

Is het niet veel logischer om je te focussen op wat je je paard wel wilt leren in het omgaan met voer beloningen in plaats van hem te vertellen wat hij niet moet doen? Wanneer je hem dat met een eenvoudigere oefening uitlegt, zorg je ervoor dat je hem steeds kunt vertellen dat hij het goed doet zodat het trainen echt een leuke ervaring voor hem is. Hij hoeft dan niet bang te zijn voor straf om dat hij een (begrijpelijke) fout maakt.

Voedselweigeren heeft beperkt nut voor het succesvol aanleren van gevorderde vrijheidsdressuur oefeningen
Hoe logisch is het voor je paard om toch achter je hand met voer aan te gaan wanneer je een oefening zoals de klassieke buiging aan gaat leren met lokken? Je paard zal niet twijfelen of hij wel aan het voer mag komen en proberen je hand te volgen. Het voedsel weigeren heeft hierbij dus geen nut gehad voor het beleefd met voer omgaan bij andere oefeningen. En door te gaan werken met lokken, werk je wat je hebt bereikt met voedsel weigeren misschien juist wel tegen.

Bij andere aanleermethoden dan lokken, haal je het voer pas uit je voertasje of jaszak wanneer de oefening afgelopen is. Je staat dan niet met je hand met voer erin te wachten tot je paard de oefening voldoende heeft uitgevoerd voor een beloning. Dus ook hiervoor heeft voedsel weigeren weinig nut. Zeker wanneer je met een beloningssignaal zoals een clicker werkt, weet je paard dat er toch geen eten uit je hand komt voor jij dat hebt gezegd.

Het paard zou als alternatief kunnen proberen aan je jaszakken te gaan schooien, maar op dat moment kun je niet ineens voedsel weigeren inzetten. Dan zou je je paard leren dat het startknopje voor de oefening voedsel weigeren is om aan je jaszakken te snuffelen. Ook heeft je paard bij het voedsel weigeren alleen een link gelegd tussen niet aan je hand zitten en beloond worden, maar niet tussen niet aan je zakken zitten en beloond worden.

Het alternatief voor voedselweigeren
Als je naar aanleiding van deze blog besluit toch nog niet aan de slag te gaan met voedselweigeren, wat kun je dan doen? Je moet toch een manier hebben om je paard uit te leggen dat hij niet moet bedelen. Als alternatief voor voedselweigeren maakt ik gebruik van de oefening beleefdheid, een van de belangrijkste basisoefeningen van het clickertrainen. In mijn volgende blog lees je wat beleefdheid is en waarom het zo’n goed alternatief is voor voedsel weigeren!

Swa heeft niet door voedsel weigeren, maar door clickertraining en de oefening beleefdheid geleerd om rustig te wachten tot de beloning naar hem toe komt.
target clickertraining met fries paard

Targetten: een nuttige oefening voor ieder paard!

Heeft jouw paard moeite met netjes naast je lopen? Zou je hem graag willen leren om vlot en rustig te trailerladen, misschien zelfs terwijl jij buiten de trailer blijft staan? Of ben je bezig met carrot stretches maar is je paard meer gefocust op die wortel dan op de oefening waar jullie mee bezig zijn? Bij al deze voorbeelden kun je gebruik maken van een target om je paard te leren wat je van hem wilt. In dit artikel leg ik je uit wat target training is en hoe het inzetten van een target jullie training verbeterd!

Wat is targetten?
Het targetten, oftewel het aanraken van een voorwerp op commando, is een van de basisoefeningen van clickertraining. Voorwerpen die vaak als target worden gebruikt, zijn een pion en een targetstick (een balletje op een stok). Ook kun je je hand als target gebruiken (heel handig als je paard bij je moet komen maar je hebt hem niet vast!).

Het leuke van targetten is dat je het heel veelzijdig kunt inzetten! Je kunt deze oefening bijvoorbeeld inzetten wanneer je je paard wilt leren:

  • Dat vreemde voorwerpen niet eng zijn, maar eigenlijk best leuk
  • Waar je precies wilt dat hij heen gaat, of juist waar hij moet blijven staan
  • Waar hij een bepaald lichaamsdeel naar toe moet bewegen tijdens een oefening zoals de travers of de Spaanse pas
De jonge Welsh Cob merrie Ravi heb ik voorbereid op trailerladen met het targetten van een pion op een ‘vreemde’ ondergrond.

Voorwaarden voor het aanleren van targetten
Om te beginnen met het gebruiken van een target in je training, is het belangrijk dat je paard weet dat er na het drukken op de clicker een voerbeloning volgt. Ook kun je aan de slag gaan met de oefening beleefdheid. Hierbij leert je paard dat hij beloont wordt voor rustig naast jou wachten en dat dit hem meer beloningen oplevert dan zijn eerste aandrang om jouw jaszakken te doorzoeken. Hierna kun je hem gaan leren dat het aanraken van de target met zijn neus ook een beloning oplevert!

Het gebruiken van target training bij andere oefeningen
Nadat je je paard het concept van het targetten hebt aangeleerd, kun je het gaan inzetten bij je training! Doe je academische rijkunst en wil je je paard de travers aanleren, dan leer je hem om de targetstick met zijn heup te targetten. Is je paard buiten bang van elk vreemd voorwerp, dan zal je merken dat hij er niet meer zo van onder de indruk is wanneer hij heeft geleerd dat deze een beloning opleveren wanneer hij ze aanraakt. Wil je je paard los op de poetsplaats laten staan, dan kun je hem leren met zijn voeten een mat te targetten. De mogelijkheden van targetten zijn zo groot als jouw creativiteit is! Niet alleen bij grondwerk, maar ook bij het rijden kun je een target inzetten. Bijvoorbeeld bij het aanleren van de teugelhulpen waarbij je de targetstick als begeleidend stuur gebruikt.

Curly hengst Samana leert de spagaat, een vrijheidsdressuuroefening, aan met behulp van het targetten. (Foto: www.curlyhorses.nl)

Aan de slag met targetten
Heb je inmiddels een idee gekregen waarvoor je een target zou willen gebruiken bij jouw paard? Super, veel plezier met trainen! Misschien weet je nog niet zo goed hoe je deze oefening gaat uitleggen aan je paard of wil je begeleiding bij het maken van een trainingsplan voor het gebruiken van het targetten. Effectief Trainen kan jou hierbij helpen! In een les clickertraining kan ik jou bijvoorbeeld instructie geven in:

  • De juiste technieken en timing bij target training
  • Hoe je ervoor zorgt dat jouw paard alleen op commando de target aanraakt
  • Hoe je een plan voor het succesvol aanleren van een oefening met behulp van de target maakt en uitvoert

Stuur me vrijblijvend een berichtje om te informeren wat ik voor je kan betekenen of kijk hier voor meer informatie!